Goede mogelijkheden voor actieve handel (4 juni 2009)

Door R&D Manager Geir Linløkken

Keywords: Finance, technical analysis, high risk portfolio, trading strategy

Inhoud

• Grote daling betekent een hoog koersdoel
• Samenstelling van de aandelenportefeuilles
• Rendement in 2003 en voor dit lopende jaar
• Karakteristieken van de aandelenportefeuilles in 2003 en tot op heden in 2009
• Analyse van de huidige situatie
• Strategie in de huidige markt
• Instrumenten

Grote daling betekent een hoog koersdoel

De afgelopen twee jaar is er veel onrust geweest op de aandelenmarkten. Veel van ’s werelds aandelenmarkten hebben zware verliezen geleden. De waarde van veel aandelenmarkten was tot afgelopen winter tussen de 45 en 65 procent afgenomen sinds het toppunt in 2007. Angst en hebzucht van investeerders bepalen de markt en zorgen voor versterkte reacties in zowel stijgende als dalende zin. Dit heeft er voor gezorgd dat de neergaande trend op de aandelenmarkt alleen maar is versterkt. De markt heeft de eigenschap om hard te stijgen wanneer de ommekeer daar is wat zorgt voor erg goede beleggingsmogelijkheden.

Zoals eerder beschreven in het rapport ‘Trading strategy in today’s market’ heeft Investtech’s aandelenportefeuille in 2003 hele goede rendementen behaald. Dit was het laatste jaar wat de markt steeg na een lange terugval. Succesvolle criteria toen waren het beleggen in een beperkt aantal aandelen met technische indicatoren die allen wezen op een verwachte ommekeer of in aandelen die al eerder koopsignalen hadden gekregen op basis van prijsvormingen, steun en weerstand en volumeontwikkelingen. Aanvullende analyse van ‘insider trading’ werd gebruikt om aandelen te vinden waarvan belangrijke personen binnen de bedrijven vertrouwen hadden in de fundamentele ontwikkelingen.

Na de recente opleving van de markt lijkt het erop dat we het diepste dal gehad hebben. De situatie van nu is dan ook vergelijkbaar met die van 2003. In dit rapport kijken we hoe de aandelenportefeuilles van Investtech voor Noorwegen en Zweden tot nu toe hebben gepresteerd dit jaar en beschrijven we een strategie waarvan wij denken dat die goede resultaten gaat opleveren in de nabije toekomst. Het rapport is zeer waardevol voor beleggers die graag een actieve strategie nastreven gebaseerd op technische analyse in combinatie met de services van Investtech.

Samenstelling van de aandelenportefeuilles

Investtech heeft aandelenportefeuilles voor zowel Noorwegen als Zweden. De aandelenportefeuilles zijn gemaakt voor actieve beleggers die op zoek zijn naar hoge rendementen en hoge risico’s.

De portefeuilles bestaan uit aandelen waarvan de analisten van Investtech vinden dat zij het beste koersdoel hebben op korte termijn. De aandelen worden gekozen nadat zij koopsignalen hebben gekregen en technisch positief zijn. Maar ook consoliderende aandelen of aandelen die onredelijk veel zijn gedaald en waar volumeontwikkelingen, RSI of ‘insider trades’ wijzen op een verwachte ommekeer. De portefeuille koopt aandelen over het algemeen vroeg, neemt winsten relatief snel en verliezen erg snel. Hoge risico’s worden genomen en dan vooral als de totale markt positief gestemd is.

De aandelenportefeuilles worden elke week vernieuwd. In Noorwegen gebeurt dit voordat de beurs opengaat op vrijdag en in Zweden gebeurd dit op woensdag. De analisten van Investtech bestuderen de markt grondig op zoek naar goede investeringen. De belangrijkste instrumenten die hierbij worden gebruikt staan in de Top 50 op basis van totaalanalyse, ‘insider trades’ en beleggingsmogelijkheden. Aanvullend worden ook signalen en de laatste 10 dagelijkse gevallen in ogenschouw genomen.

De portefeuilles bestaan normaal gesproken uit 5 tot 6 aandelen. Over het algemeen worden de aandelen ongeveer 2 weken aangehouden. De toegepaste strategie van nu is hetzelfde als die was voor de Noorse aandelenportefeuille in 2003.

De aandelenportefeuilles staan model voor hoe de systemen van Investtech kunnen worden gebruikt om actief te beleggen. Het kan moeilijk zijn om de modellen volledig te volgen en actieve beleggers zullen misschien dagelijks de markt willen beoordelen en mogelijkerwijs meer handelen dan de modellen voorstellen. De aandelenportefeuilles moeten echter vooral worden gezien als voorbeeld en om inspiratie op te doen voor het gebruik van de instrumenten en de methoden achter het model.

Rendement in 2003 en voor dit lopende jaar

De laatste keer dat de aandelenmarkt een ommekeer maakte na een diepe val was in 2003. De index van Noorwegen steeg dat jaar met 48% en de Zweedse OMX Stockholm PI met 30%. De situatie van nu lijkt heel erg op die in 2003. De beurzen zijn afgelopen jaar diep gevallen maar inmiddels heeft de ommekeer plaatsgevonden. Er zijn technische koopsignalen en ‘insiders’ zijn positief gestemd.

Het rendement op de Noorse aandelenportefeuille kan worden teruggevonden in het rapport Traderstrategi i dagens marked van 3 november 2008. De portefeuille behaalde in dat jaar een rendement van 302% na 0,2% commissie per transactie. Dit werd behaald met het verhandelen van in totaal 136 aandelen. Elk aandeel zat gemiddeld 9 dagen in de portefeuille en had een rendement van 6,21% na commissie.

Op 30 april van dit jaar bedroeg het rendement op de Zweedse aandelenportefeuille 74% na aftrek van commissie. Dit is 58 procent punten boven de OMX Stockholm PI. De Noorse aandelenportefeuille heeft tot nu toe een rendement van 20% behaald na aftrek van commissie. Dit is 8% boven de index. Het gemiddelde rendement per investering bedroeg 9,09% voor Zweden en 3,76% voor Noorwegen.

In de grafieken ziet u de rendementen voor commissie op de aandelenportefeuilles in Stockholm en Oslo van 1 januari tot 30 april van dit jaar.

De goede ontwikkelingen lijken zich door te zetten in mei. Het totale rendement na aftrek van commissie bedroeg op 7 mei 84% en 35% voor Zweden en Noorwegen respectievelijk.

Karakteristieken van de aandelenportefeuilles in 2003 en tot op heden in 2009

Details over de aandelen in de beleggingsportefeuille zijn hier te vinden (pdf-bestand van 140 pagina’s, 6MB). Details over de aandelen in de beleggingsportefeuille van januari tot april 2009 voor de Zweedse OMX Stockholm PI zijn hier te vinden (pdf-bestand, 1.8MB) en voor de aandelenmarkt van Oslo hier (pdf-bestand, 1.4MB). De bestanden bevatten details over alle aandelen die in de portefeuilles zaten in de relevante tijdsperioden, inclusief korte en middellange termijn grafieken, ‘insider trades’ en candlesticks. De prijslijn in de grafieken zijn blauw gemaakt voor de periode dat het aandeel in de portefeuille was opgenomen.

Hieronder vind u een beschrijving van de karakteristieken van de aandelen in de portefeuille uit 2003. De toegepaste strategie in 2009 is hetzelfde als de strategie in 2003, dus de observaties zijn ook van toepassing op de portefeuilles in 2009. De voorbeelden zijn van 2009.

Actieve stockpicking: Het eerste dat ons opvalt, is dat de portefeuille expliciet is gericht op de korte termijn. Elk aandeel in 2003 zat gemiddeld 9 dagen in de portefeuille, terwijl de aandelen dit jaar tot nu toe ongeveer 14 dagen inzitten. De portefeuille was consistent op zoek naar de ‘allerbeste’ aandelen en dus werden aandelen verkocht ondanks dat ze positief waren als het verwachte rendement op andere aandelen hoger was.

Hoog Volatiliteitsrisico: Verder zien we dat de risico’s op de aandelen in de portefeuille hoog was. Veel van de aandelen hadden een jaarlijkse volatiliteit van meer dan 100%, terwijl de mediaan 63% bedroeg.

Veel small en medium cap: De portefeuille bestond uit een mix van small, medium en big cap bedrijven. De grootste focus lag echter op de small en medium cap. De mediaan in 2003 voor de dagelijkse omzet was NOK 2.8m wanneer de bedrijven in de portefeuille zaten en NOK 3.8m wanneer ze eruit waren verwijderd.

Positieve Insiders: Veel van de aandelen die waren opgenomen in de portefeuille waren positief op ’insider trades’ wanneer ze werden gekocht, vooral in het begin van het jaar. Sommige werden verkocht nadat de insiders ze hadden verkocht, maar het merendeel was nog steeds positief op insider trades toen ze werden verkocht.

Positieve Volumeontwikkeling: Bijna alle aandelen hadden een positieve volume ontwikkeling toen ze werden aangekocht in de portefeuille. Het kon gebeuren dat ze hierna terugvielen naar een laag volume of stegen naar een hoog volume. Het kon ook gebeuren dat ze een hoge omzet hadden dicht op de eerdere pieken in de prijsgrafiek, terwijl ze een lage omzet hadden op de bodems. BIRD is hiervan een goed voorbeeld.
Voorbeelden in 2009 zijn BOL en QEC.

Koopsignaal gebaseerd op formatie: Veel aandelen werden gekocht nadat ze koopsignalen hadden gekregen naar aanleiding van ontwikkelingen in de korte termijn grafieken, zoals NHY. Dit wordt gezien als een betrouwbaar signaal, vooral als na het koopsignaal de prijs hierop reageert terwijl de volume ontwikkeling ook positief is.
Voorbeelden hiervan in 2009 zijn GUNN en ASC.

Koers nabij bodem in stijgende trend: Een paar maanden nadat de aandelenmarkt de bodem had bereikt werden er stijgende trendkanalen gevormd voor veel aandelen in de korte termijn grafieken. Veel van de aandelen in de portefeuille werden gekocht toen de prijs dicht bij de bodem van de trend was, omdat dit duidt op een verdere stijging (bijv ACTA).
Voorbeelden in 2009 zijn NEO en FUNCOM.

Koers nabij steun: Sommige aandelen zijn gekocht toen ze dicht bij steun waren in zowel de middellange als lange termijn grafiek. Vroeger was dit een gevaarlijke strategie, omdat een instorting zou leiden tot verkoopsignalen en als gevolg hiervan vaak een verlies. Echter, het is vaak een heel goede strategie gebleken nadat de stijgende markt zich uitbreidde en het optimisme toenam. Een voorbeeld hiervan is EXPERT.
Voorbeelden in 2009 zijn: NOBI, BOL, EMS.

Doorbraak van weerstand: In het tweede deel van 2003 waren de prijzen gestegen tot weerstand niveaus van vorige handel. Het doorbreken van weerstand leidt tot koopsignalen. Het aandeel werd vaak toegevoegd aan de portefeuille wanneer met name koopsignalen werden gegeven over een toenemend volume. Een paar van de beste investeringen werden gedaan o.b.v. dit criterium zoals bijv STB.
Voorbeelden in 2009 zijn MICR en AUSS.

Samenvattend kunnen we zeggen over de aandelen in de portefeuille van 2003 en de aandelen die tot dusver zijn opgenomen in de portefeuilles van 2009 dat ze technisch positief waren en positief op ‘insider trades’. Dit gold vooral voor de korte termijn grafieken. Volume ontwikkeling en candlestick grafieken, steun niveaus, het doorbreken van weerstand en signalen over prijs ontwikkelingen werden benadrukt.

De beste aandelen werden gekocht en dit bepaalde welke aandelen werden verkocht (in tegenstelling tot een aandeel dat net zo lang wordt vastgehouden als het technisch positief is, wat gebruikelijk is in gewone aandelenportefeuilles).

Analyse van de huidige situatie

Toen we in november vorig jaar de aandelen portefeuille analyseerde viel ons op dat de situatie vrijwel gelijk was aan de situatie tijdens de winter van 2003. De besloten daarom verder te gaan met de strategie van de aandelenportefeuille waarin de nadruk lag op volatiele aandelen met een hoog koersdoel.

De huidige situatie lijkt erg veel op de situatie uit 2003 en de strategie van de aandelenportefeuille heeft bovengemiddelde rendementen opgeleverd. Gedurende 2003 bleef de aandelenportefeuille goed presteren, ook lang nadat de aandelenmarkt de bodem had bereikt en weer steeg. We geloven dat hetzelfde ook nu weer zal gebeuren.

De koers van veel bedrijven ligt nog steeds ver onder het niveau in vergelijking met de top in 2008. Sommige aandelen zijn misschien met 50 of 100% gestegen na het dieptepunt, maar als deze aandelen eerst met 90% zijn gedaald betekend dit dat het koersverlies nog steeds 80 tot 85% is in vergelijking met het hoogtepunt. Het koersdoel is nog steeds significant voor veel bedrijven.

‘Insiders’ zijn al weer actief aan het kopen sinds enige tijd. De handelsanalyses van ‘insiders’ door Investtech in Noorwegen en Zweden laten zien dat 80 tot 90% van de aandelen op kopen stond in het afgelopen kwartaal en bijna zoveel over het afgelopen jaar. Alle ‘insider buys’ laten zien dat veel ‘insiders’ positief zijn over hun eigen bedrijven en dat de fundamentele condities minder erg zijn dan werd gevreesd.

Verder zijn we dat investeerders weer positief zijn. Na het dieptepunt van minder dan 5% optimisten net voor kersmis afgelopen jaar is het aantal optimisten gemeten op 6 mei door Investtech’s Hausse indices gestegen tot ongeveer 50% in Noorwegen en 70% in Zweden. Investeerders zien weer de bovengemiddelde rendementen van de aandelenmarkten op de lange termijn en niet meer alleen het korte termijn risico. Dit zal leiden tot koopsignalen op verschillende momenten voor verschillende bedrijven. Het gebruik van technische analyse op de korte termijn zal laten zien waar het nieuws zal omslaan, het optimisme het meest zal toenemen en het geld zal binnenstromen. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om hier op in te springen voordat de meeste andere mensen dit doen.

Strategie in de huidige markt

De strategie is gebaseerd op de succesvolle criteria uit 2003 welke tot nu toe in 2009 tot goede resultaten hebben gezorgd. We geloven dat onderstaand recept in de nabije toekomst goede resultaten zal geven op de aandelenmarkt doordat we de kans hebben om de markt van dichtbij te volgen en het verlangen hebben om hoge risico’s te nemen. Wel dient te worden opgemerkt dat de strategie tot grote verliezen kan leiden mocht de markt dalen. Desondanks lijkt de ‘risk/reward ratio’ (de winst wanneer we het risico in ogenschouw nemen) vrij geleidend voor deze strategie.

• Koop alleen aandelen van bedrijven waar de ‘insiders’ positief zijn. Dit geeft enige zekerheid omdat de personen die de fundamentele kant van bedrijven goed kennen positief zijn en voelen dat de prijs omhoog zou moeten gaan
• Volume ontwikkelingen moeten positief zijn. De is het makkelijkst te zien aan de "VolBal" pijlen in de standaard grafieken die groen zijn en naar boven wijzen. Het bestuderen van de candlestick grafieken geeft vooral een goed beeld van volumeontwikkelingen. In deze grafieken zien we graag dat de kolommen van de hoge volumes groen zijn (hoog volume op dagen met prijsstijgingen) en de kolommen van de lage volumes rood (lage volumes op dagen dat prijzen dalen). Sommige van de beste koopmogelijkheden doen zich voor wanneer prijzen reageren op lage volumes na een periode van toename.
• Een andere bepalende indicator is een positief divergentiepatroon tussen RSI en de aandelenprijs (een stijgende RSI-curve terwijl de prijs-curve daalt of zijwaarts beweegt). Het is mogelijk om beide te combineren, maar ervaringen van Investtech hebben geleerd dat RSI vaak te vroeg signalen geeft waardoor de volumeontwikkeling een meer betrouwbare indicator is.
• Koopsignalen van omgekeerde hoofd- en schouders, dubbele bodem- en rechthoekvormingen worden beschouwd als betrouwbare indicatoren dat een stijgende trend is begonnen. Dit geeft aan dat de pessimisten hun aandelen hebben verkocht en dat de optimisten de controle hebben overgenomen. Een toenemend volume in combinatie met koopsignalen versterkt dit signaal. De beste aankopen zijn vaak beschikbaar als de prijs terugvalt door een lager volume, richting steun door formatie, nadat de prijs gedurende een paar dagen hoog was.
• Over het algemeen geeft het doorbreken van weerstand goede signalen in een stijgende markt. Dit is het gevolg van verkopers die wilden uitstappen op vorige prijstoppen of ‘break even’ niveaus. Het doorbreken van de prijs geeft aan dat de verkopers niet meer aanwezig zijn maar dat investeerders nog steeds geïnteresseerd zijn om te kopen. Dit vormt de basis voor een verdere stijging. Nu is er namelijk ook steun waar eerst nog weerstand was waardoor in veel gevallen de afgrond klein is.
• Goede kandidaten zijn ook aandelen die zijn omgekeerd, misschien al een stijgende trend hebben op de korte termijn, maar weer zijn teruggevallen in de afgelopen dagen of weken. In een stijgende markt blijft steun bijna altijd overeind. Dit zorgt voor een goede instapprijs en koersdoel.
• Wees bereid om verliezen snel te nemen. Vooral aandelen met een hoog risico kunnen ver terugvallen als de markt verder naar beneden gaat. Echter, pas op voor het gebruik van automatische stop- verliezen, vooral in de minder liquide aandelen. Stel limieten voor stopverliezen, maar maak handmatige verkopen tot limieten.

Instrumenten

Hoe vind je aandelen die passen in een strategie als deze? Investtech heeft hiervoor verschillende instrumenten die erg nuttig kunnen zijn.

De verschillende technical charts laten herkenbare trends zien, volumeontwikkeling, steun en weerstand, formaties, etc. Wanneer interessante bedrijven zijn gevonden is dit de manier om passende limieten te bepalen en het moment van aankoop en verkoop.

Het Signals menu geeft een overzicht van de aandelen die koopsignalen hebben gekregen van verschillende indicatoren, bijvoorbeeld dubbele bodem formaties. Hiervoor is een Professional inschrijving nodig.

Top50 geeft de meest positieve aandelen weer op basis van technische criteria en voor Noorwegen en Zweden is dit ook gebaseerd op ‘insider’ criteria. Aandelen die een stijgende trend hebben, dicht bij steun zijn of door weerstand zijn gebroken en een positieve volumeontwikkeling hebben staan hoog op deze lijst. De korte termijn lijst is het meest relevant, misschien als toevoeging aan de lijst op basis van totaalanalyses waar ook rekening is gehouden met ‘insider trades’. Hiervoor is respectievelijk een Trader en Professional inschrijving voor nodig. Ook een middellange termijn Top 50 (Investor inschrijving) wordt als zeer nuttig beschouwd, maar dan vooral als de opleving al een tijd aan de gang is.

Trading opportunities geeft de aandelen met een sterke combinatie van technische criteria weer. Er worden suggesties gedaan voor gunstige instapprijzen, uitstap verliezen en koersdoelen. Deze service is beschikbaar voor Professional inschrijvers.

De Trader portfolios voor Zweden en Noorwegen worden een keer per week geüpdate. Kijk hier voor ideeën welke aandelen te kopen. Echter, wees voorzichtig met het volledig volgen van de portefeuille, omdat sommige aandelen een hoge initiële kunnen laten zien. Het kan dan beter zijn om vergelijkbare aandelen te vinden, of om limieten te stellen en de aankoop een dag of twee later te doen, dan om te agressief te handelen en gelijk in te stappen.

De ranglijsten met positieve aandelen op basis van insider trades voor Zweden en Noorwegen kunnen een goed beeld geven van aandelen die fundamenteel positief zijn. Deze aandelen kunnen dan worden gekocht als ze ook technisch positief zijn of als volume en/of RSI indiceert dat ze zullen stijgen in de komende tijd. Het I-icoon op de grafieken site geeft details over ‘insider trades’ voor elke aandeel.